Był jednym z najważniejszych dowódców Armii Krajowej. Dokładnie 70 lat temu, 24 lutego 1953 roku komuniści zamordowali generała Augusta Emila Fieldorfa „Nila”. Żołnierza Legionów Polskich, organizatora i dowódcę KEDYW-u Armii Krajowej, komendanta organizacji „NIE”.
Jak poinformowało biuro prasowe Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych uroczystości z okazji 70. rocznicy śmierci generała Fieldorfa „Nila” zaczną się o 12.00 w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL więzieniu mokotowskim przy ulicy Rakowieckiej 37 w Warszawie. Delegacje uczczą generała pod tablicą poświęconą zamordowanym w więzieniu mokotowskim w okresie Polski Ludowej. O godzinie 13.30 szef UDSKiOR Jan Józef Kaprzyk złoży kwiaty przy symbolicznym grobie generała na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach przy ulicy Powązkowskiej 43/45 – informuje Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych. Jak przypomina biuro prasowe UDSKiOR August Emil Fieldorf ps. „Nil” urodził się 20 marca 1895 r. w Krakowie. Już jako 17-latek wstąpił do Związku Strzeleckiego przygotowującego młodzież do boju o niepodległość ojczyzny. Walczył w I wojnie światowej i wojnie polsko-bolszewickiej. W II RP pozostał w armii – informuje UDSKiOR.
Twórca KEDYWU
Od 1938 roku dowodził 51. Pułkiem Piechoty Strzelców Kresowych w województwie tarnopolskim. Po kampanii wrześniowej przedostał się na Węgry, a następnie do Francji i Wielkiej Brytanii. Do okupowanej Polski przybył jako emisariusz Naczelnego Wodza Sił Zbrojnych gen. Władysława Sikorskiego. W latach 1942-1944 stworzył i dowodził Kierownictwem Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej (KEDYW AK). To jego podkomendni dokonali m.in. udanego zamachu na kata Warszawy, dowódcę SS i policji Franza Kutscherę. „Nil” był najbardziej poszukiwanym przez hitlerowców przedstawicielem Polski Podziemnej – przypomina biuro prasowe UDSKiOR. W 1943 r., w obliczu zagrożenia Polski okupacją sowiecką, płk „Nil” otrzymał od dowódcy AK gen. „Bora” Komorowskiego zadanie utworzenia i kierowania tajną organizacją „NIE”, która miała jej się przeciwstawić. 28 września 1944 roku Wódz Naczelny, generał Kazimierz Sosnkowski awansował „Nila” na stopień generała. Na początku marca 1945 roku generała „Nila” zupełnie przypadkiem aresztowało NKWD w Milanówku. Nierozpoznany spędził dwa lata w łagrach – informuje UDSKiOR.
Pokazowy proces, morderstwo sądowe
Wrócił do Polski w 1947 roku. Zaprzestał działalności konspiracyjnej, ale ze względu na rolę, jaką odegrał w czasie walk z bolszewikami oraz podczas II wojny światowej, intensywnie szukały go Urząd Bezpieczeństwa i kontrwywiad wojskowy. W lutym 1948 r. ujawnił się. Niebawem został aresztowany. Trafił do więzienia przy Rakowieckiej. Odmówił współpracy z UB i podpisania apelu do byłych żołnierzy AK o ujawnienie się i zaufanie „władzy ludowej”. W kwietniu 1952 r. Sąd skazał generała na karę śmierci. Wyrok wykonano 24 lutego 1953 r. 5 lat później na fali odwilży Generalna Prokuratura umorzyła postępowanie karne wobec generała z powodu braku dowodów winy. Po upływie 36 lat od śmierci „Nila”, w 1989 r., prokurator generalny PRL przyjął, „iż podstawą umorzenia jest stwierdzenie, że August Emil Fieldorf nie popełnił zarzucanego mu czynu, […] nie dopuścił się zarzuconej mu zbrodni i był całkowicie niewinnym”. Do dziś nie odnaleziono ciała dowódcy – przypomina UDSKiOR.
(źródło: UDSKiOR, mat. pras.)