Mega kontrowersje w finale, jedyne jak dotąd złoto Anglików. Kontuzja Pelego i koszmar Brazylii. Lew – maskotka i prawdziwy pies, który odnalazł Puchar Rimeta. Czarna Perła z Portugalii, sensacja z Korei. Ósme mistrzostwa Świata w piłce nożnej odbyły się w dniach 11-30 lipca 1966 roku w kolebce futbolu – Anglii.
Turniej połączony był z obchodami stulecia angielskiej federacji piłkarskiej. Był to pierwszy mundial, w którym organizatorzy przedstawili maskotkę turnieju, co od tego czasu jest tradycją. W roku 1966 maskotką był grający w piłkę lew o imieniu World Cup Willie. Bohaterem turnieju był jednak nie pluszowy, a całkiem realny zwierzak – kundel o imieniu Pickles. Na kilka dni przed turniejem złodzieje ukradli Puchar Świata, czyli statuetkę Złotej Nike. Dzielny pies puchar odnalazł. Było to pierwszy turniej, z którego transmisje nadawano drogą satelitarną.
Dominacja Anglii i RFN
Na mistrzostwa, tak jak poprzednio, zakwalifikowało się 16 drużyn. Kilkanaście ekip z Azji i Afryki zbojkotowało imprezę w ramach protestu przeciw dyskryminacji. Zespołom z Afryki, Azji i Oceanii przyznano bowiem tylko jedno miejsce w turnieju. Na turniej awansowała – po raz pierwszy – Kora Północna. Drugim debiutantem była Portugalia. W grupie A pierwsze miejsce zajęli gospodarze. Anglicy zremisowali 0:0 z Urugwajem i wygrali po 2:0 z Meksykiem i Francją. Drugim ćwierćfinalistą został Urugwaj. W grupie B Niemcy z RFN pokonali aż 5:0 Szwajcarię, zremisowali bezbramkowo z Argentyną i wygrali z mistrzem Europy, Hiszpanią 2:1. Argentyńczycy i Hiszpanie ograli Szwajcarów, w bezpośrednim starciu lepsi (2:1) okazali się reprezentanci Ameryki Płd. i awansowali dalej.
Koszmar Brazylii, rewelacyjne Portugalia i… Korea
W grupie C faworytem byli obrońcy trofeum, zdobywcy tytułów z 1958 i 1962 r., Brazylijczycy. W pierwszym spotkaniu planowo ograli Bułgarów 2:0, po golach Pele i Garrinchy. Portugalczycy niespodziewanie ograli Węgrów 3:1. Potem zaczął się koszmar Canarinhos. Utracili oni Pelego, który doznał kontuzji po fatalnym faulu. Brutalna gra była jednym ze znaków rozpoznawczych tamtej imprezy. Canarinhos bez swojego asa przegrali z Węgrami 1:3, Portugalczycy bez problemu ograli Bułgarów 3:0. W ostatniej kolejce Portugalia wygrała 3:1 z Brazylią, Węgry 3:1 z Bułgarią. Awans do ćwierćfinału uzyskali więc Portugalczycy i Węgrzy.
Potem Brazylia już nie odpadła
Obrońcy tytułu odpadli już w fazie grupowej. Wcześniej odpadnięcie w pierwszej rundzie zdarzyło się Brazylijczykom tylko w roku 1930 i 1934. Po 1966 już nigdy. W Grupie D zwyciężył ZSRR, który wygrał z Koreą Północną 3:0, Włochami 1:0, Chile 2:1. Włosi pokonali 3:1 Chilijczyków, Koreańczycy z Chile zremisowali. W ostatniej kolejce Italii wystarczał do awansu remis. Mecz sensacyjnie wygrała KRLD 1:0 i awansowała do ćwierćfinału. Tam najbardziej dramatyczne było starcie sensacyjnych debiutantów.
Grad goli w starciu debiutantów, niezapomniane łzy Eusebio
Po 25 minutach Korea prowadziła z Portugalią aż 3:0. Ale w zespole z Półwyspu Iberyjskiego grała „Czarna Perła”, czyli Eusebio. Już do przerwy zdobył bramki kontaktowe w 27 minucie i 43 z karnego. W drugiej połowie w 56 minucie wyrównał, a w 59 z rzutu karnego wyprowadził Portugalczyków na prowadzenie. Wynik na 5:3 dla Portugalii ustalił Jose Augusto. Strzelając cztery gole w jednym meczu Eusebio zrównał się z Polakiem, Ernestem Wilimowskim. W pozostałych meczach drużyna RFN zdeklasowała dwukrotnych mistrzów świata z Urugwaju wygrywając 4:0. ZSRR wygrał z Węgrami 2:1, a Anglia z Argentyną 1:0. W półfinale zespół RFN wygrał z ZSRR 2:1, zaś Anglia pokonała 2:1 Portugalię. Do historii przeszedł obrazek płaczącego po spotkaniu Eusebio. W meczu o trzecie miejsce Portugalczycy wygrali 2:1.
Wielki finał i kontrowersje
Finał Anglia – RFN jest jednym z lepszych ale i najbardziej kontrowersyjnych. W 12 minucie prowadzenie dla Niemców zdobył Haller. Wyrównal Hurst w 18. Na 2:1 Anglików wyprowadził w 78 minucie Peters. Niemcy już wtedy znani byli z twardej gry do końca i odrabiania strat. W 89 minucie na 2:2 trafił Weber. W dogrywce, w 101 minucie doszło do jednej z najbardziej kontrowersyjnych sytuacji w dziejach futbolu. Z dystansu strzelał Hurst. Piłka odbiła się od poprzeczki, linii, wyszła w pole. Sędzia główny, Szwajcar Gotfried Dienst nie widział dokładnie sytuacji, skonsultował ją z liniowym. Trofik Bakhramov z ZSRR twierdził, że padł gol. Dienst bramkę uznał. Przeprowadzane po latach analizy telewizyjne wskazują, że na 99 proc. bramki nie było. Kontrowersje kontrowersjami, ale Synowie Albionu wyszli na prowadzenie. W 120 minucie Hurst strzelił już prawidłową bramkę ustalając wynik na 4:2 dla Anglii.
Eusebio królem, medaliści Anglia, RFN, Portugalia, ZSRR
Złoty medal i Puchar Świata wywalczyli po raz pierwszy i jak dotąd jedyny Anglicy. Drugie miejsce zajął zespół RFN, trzecie Portugalia. Dla Portugalczyków to do dziś największy mundialowy sukces, potem było jeszcze czwarte miejsce w 2006 roku, mistrzostwo i medale mistrzostw Europy. Czwarty był zespół ZSRR. Królem strzelców turnieju został reprezentant Portugalii, Eusebio z 9 bramkami.