Włączenie województwa mazowieckiego (ale bez Warszawy i okolicznych powiatów) do programu Rozwój Polski Wschodniej przypieczętowuje podział Mazowsza na dwa regiony statystyczne. I kończy debaty nad powstaniem nowego województwa.
Od lat trwały dyskusje nad podziałem Mazowsza. Zwolennicy (na czele z Prawem i Sprawiedliwością) utrzymywali, że trzeba to zrobić. Miasto Warszawa i ościenne powiaty odstawały i to wyraźnie od reszty regionu. Przez to kasa z Unii trafiała na Lubelszczyznę, Podlasie, do Świętokrzyskiego. Podział województwa – na stołeczne, z aglomeracją warszawską i mazowieckie, miał to zmienić.
Spór odwa województwa
Przeciwnicy argumentowali, że reszta Mazowsza, bez stolicy będzie zdegradowana. Obie strony miały swoje argumenty. A PiS proponował już nawet dyskusję, czy stolicę województwa bez Warszawy umieścić w Płocku, czy Radomiu. W ostatnich latach PO i samorządowcy z regionu podawali kolejny argument – województwo mazowieckie jest jedno, ale w UE wprowadzono podział na dwa regiony statystyczne. Dzięki czemu przy dzieleniu środków są brane pod uwagę dwa regiony – aglomeracja warszawska oraz reszta Mazowsza. Jednak teraz podział ten zmaterializował się. Województwo mazowieckie, ale ta jego biedniejsza część, zostało włączone do programu Rozwój Polski Wschodniej. Otrzyma ponad 400 milionów Euro. Z programu wyłączone są Warszawa i 9 sąsiadujących z nią powiatów. To w praktyce realizacja podziału województwa na dwa strategiczne regiony. I praktycznie zamyka merytoryczną dyskusję o podziale województwa, powołaniu województwa stołecznego. Program unijny Rozwój Polski Wschodniej, wspiera najbiedniejsze polskie regiony. Początkowo miał objąć województwa faktycznej ściany wschodniej – warmińsko-mazurskie, podlaskie, lubelskie, podkarpackie.
Podział regionu faktem
Za rządów pierwszego PiS, w latach 2005 – 2007, staraniem ówczesnego wicepremiera, Przemysława Gosiewskiego (posła ze świętokrzyskiego) do programu Rozwój Polski Wschodniej dołączono województwo świętokrzyskie. Złośliwi komentowali wówczas, że „Kielecczyzna powędrowała na Wschód, stała się Kresami”. Ale faktycznie włączenie do programu było dla regionu korzystne. Teraz podobne korzyści uzyska Mazowsze. W ramach programu Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej 2021-2027 do wykorzystania jest 2,6 mld euro z funduszy europejskich. Z programu korzystać będzie sześć najbiedniejszych regionów Polski – lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie, warmińsko-mazurskie oraz, po raz pierwszy, mazowieckie – część regionalna. Mazowsze zostało podzielone „statystycznie” na dwa regiony – mazowiecki regionalny oraz warszawski stołeczny. To znaczy, że bogata część regionu – Warszawa i dziewięć okolicznych powiatów (region warszawski stołeczny) – z programu nie skorzystają. Reszta regionu – mazowiecki regionalny – otrzyma środki z UE.