Pod Maciejowicami rozegrała się wielka bitwa Powstania Kościuszkowskiego, która była symbolem klęski I Rzeczpospolitej. Magnuszew był ważnym punktem szlaku handlowego jeszcze za Piastów. Odrzywół walnie przyczynił się do wygranej w Bitwie pod Grunwaldem. W Osiecku książęta mazowieccy utworzyli zwierzyniec. Oto kolejne mazowieckie miejscowości, które były miastami, straciły prawa miejskie za udział w powstaniach, a w tym roku odzyskały prawa miejskie.
Prawa miejskie miejscowości uzyskują co rok, ale 1 stycznia 2024 był wyjątkowy, gdyż miastami zostało aż 11 wsi z samego Mazowsza. W poprzednich wydaniach opisaliśmy Ciepielów, Dobre, Gielniów i Głowaczów. Teraz czas na Maciejowice, Magnuszew, Odrzywół i Osieck.
Tu konała Rzeczpospolita
Od Nowego Roku ponownie miastem są Maciejowice, w gminie Maciejowice, powiecie garwolińskim. Poprzednio miastem uczynił je Zygmunt I Stary w 1507 roku. Największą sławę miejscowość zyskała przegraną bitwą z 1794 roku, która przesądziła o upadku Powstania Kościuszkowskiego. Po bitwie naczelnik, generał Tadeusz Kościuszko trafił do niewoli, a armia powstańcza już się nie podniosła. Dziś znajduje się tu jedyne w Polsce muzeum im. Tadeusza Kościuszki. Jak wiele miast Maciejowice za pomoc Powstaniu Styczniowemu straciły prawa miejskie w roku 1870. Upadek powstania styczniowego (1863/64) doprowadził do odebrania w 1870 roku Maciejowicom praw miejskich. Od 1 stycznia 2024 roku Maciejowice miastem są ponownie.
Magnuszew. Ważny szlak pocztowy i handlowy
Magnuszew leży w gminie Magnuszew, w powiecie kozienickim. W XIV wieku, w roku 1377 r. piastowski książę mazowiecki Ziemowit Młodszy wydał przywilej na założenie miasta. Przywilej potwierdził w XVI wieku (konkretnie w 1537 roku) król Zygmunt I Stary. Magnuszew w I Rzeczpospolitej był ważnym punktem na szlaku handlowym i pocztowym z Krakowa do Warszawy. Podobnie jak Maciejowicom car Aleksander II odebrał prawa miejskie, z tym że zrobił to rok wcześniej – w roku 1869.
Odrzywół. Miejscowość pomogła w grunwaldzkiej bitwie
Głównym epizodem wielkiej wojny z Krzyżakami w latach 1409-1410 była bitwa pod Grunwaldem, a 15 lipca 1410 roku. Zachwiała ona potęgą Zakonu Krzyżackiego, uratowała Polskę i Litwę, rozpoczęła najlepszy czas w historii Rzeczpospolitej. Ogromną rolę w zwycięstwie odegrał Odrzywół, którego mieszkańcy pomogli w budowie mostu pontonowego, którym armia króla Jagiełły przeprawiła się na drugi brzeg Wisły. Osiem lat po wielkiej bitwie król Władysław II Jagiełło nadał miejscowości prawa miejskie. Odebrał je car Aleksander II w roku 1870, po Powstaniu Styczniowym. Odrzywół leży w gminie Odrzywół w powiecie przysuskim. 1 stycznia po 154 latach znów stał się miastem.
Osieck. Myśliwski dwór i zwierzyniec
Osieck leży w gminie Osieck, w powiecie otwockim. Jego historia sięga XV wieku, gdy książęta mazowieccy założyli w miejscowości zwierzyniec, zbudowali dwór myśliwski. Osieck był miejscem polowań tutejszych władców. Na prawa miejskie poczekał do drugiej połowy XVI wieku, nadał je w 1558 roku ostatni władca z dynastii Jagiellonów, Zygmunt II August. Przywileje potwierdzali kolejni królowie: Stefan I Batory, Zygmunt III Waza, Władysław IV Waza, Jan II Kazimierz Waza, Jan III Sobieski, August II Mocny i August III z saskiej dynastii Wettynów. Wreszcie ostatni król Polski, Stanisław August Poniatowski. Prawa zabrał car w 1870 roku, powstaniu styczniowym.
Ogółem od 1 stycznia miastami ponownie zostało 11 miejscowości z województwa mazowieckiego. Opisane już przez nas Ciepielów, Dobre, Gielniów i Głowaczów, wyżej wymienione Maciejowice, Magnuszew, Odrzywół i Osieck. A także Przytyk, Siennica i Sienno, o których już niebawem.
(źródło: Wikipedia, własne, Mazowiecki Urząd Wojewódzki)