4 czerwca 1989 roku odbyły się w Polsce pierwsze częściowo demokratyczne wybory parlamentarne. Był to początek demontażu systemu komunistycznego. Choć „odzyskanie niepodległości” 4 czerwca było w 1/3. Tylu posłów miała strona opozycyjna.
Pod koniec lat 80-ych XX wieku, kilka lat po stanie wojennym, w czasie szalejącego kryzysu, kraj był w sytuacji katastrofalnej. Społeczeństwo było zmęczone. W skali globalnej zimną wojnę wygrywali Amerykanie – twarda polityka Ronalda Reagana doprowadziła do osłabienia Sowietów. Władze w Moskwie zgodziły się na plan transformacji systemu komunistycznego.
W 1/3 wolne wybory
W Polsce na bazie porozumień okrągłego stołu władze zgodziły się na częściowe wybory. To znaczy w pełni demokratyczne wybory do odtworzonego po kilkudziesięciu latach Senatu. Oraz wybory do Sejmu, w którym 1/3 była wybrana demiokratycznie. 2/3 zagwarantowane było władzy. Komuniści liczyli na to, że nadal utrzymają władzę, jedynie dopuszczając stronę solidarnościową. Jednak wynik wyborów był miażdżący dla rządzących. W „Dzienniku Telewizyjnym” wieczorem aktorka Joanna Szczepkowska wypowiedziała słynne słowa „4 czerwca 1989 roku skończył się w Polsce komunizm”. Nie było tak do końca. Bo dwa tygodnie później, 18 czerwca odbyła się druga tura wyborów (ordynację zmieniano w trakcie głosowania, która zapewniła miejsce w Sejmie skreślonej w pierwszym głosowaniu nomenklaturze z listy krajowej.
Jaruzelski prezydentem, Kiszcak prawie został premierem
Nowo wybrany Sejm PRL, nazywany kontraktowym, wybrał prezydentem PRL generała Wojciecha Jaruzelskiego. A z kolei premierem miał zostać inny generał, szef MSW, nadzorujący bezpiekę Czesław Kiszczak. Solidarność dogadała się jednak z satelickimi partiami PZPR – Stronnictwem Demokratycznym i Zjednoczonym Stronnictwem Ludowym. Stworzyły koalicję, która – realizując słynne hasło „wasz prezydent, wasz premier” wybrała szefem rządu Tadeusza Mazowieckiego. Ministrami w rządzie byli jednak m. in. gen. Kiszczak w MSW i Florian Siwicki w MON.
Orzeł odzyskał koronę
Sejm zmienił nazwę kraju na Rzeczpospolita Polska, przywrócił koronę orłowi z godła państwowego. Po pewnym czasie z rządu odeszli generałowie, Milicja Obywatelska stała się Policją, Służba Bezpieczeństwa Urzędem Ochrony Państwa. W 1990 roku w pierwszych powszechnych wyborach prezydenta RP wygrał Lech Wałęsa (zaprzysiężenie 23 grudnia 1990). Tadeusza Mazowieckiego na stanowisku premiera zastąpił Jan Krzysztof Bielecki. Jesienią 1991 roku odbyły się pierwsze wolne wybory do Sejmu. Po nich powstał rząd Jana Olszewskiego. Rząd, który został obalony w trzecią rocznicę pierwszych wyborów z 1989 roku, 4 czerwca 1992.