Nie miał nawet 40 lat, ale zapisał się jako totalny zbrodniarz, kat polskiej ludności Warszawy. W czwartek, 1 lutego Warszawa uczciła 80. rocznicę brawurowej akcji Kedywu Armii Krajowej – likwidacji kata stolicy, Frantza Kutshery.
W uroczystościach w 80. rocznicę Akcji Kutschera wzięli udział przedstawiciele władz państwowych – minister, szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk, marszałek Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska. A także ostatni żyjący żołnierz batalionu Armii Krajowej „Parasol”, podpułkownik Zbigniew Rylski, ps. „Brzoza”. Uroczystości rozpoczęła Msza święta w Katedrze Polowej Wojska Polskiego w intencji żołnierzy batalionu „Parasol”. Po Eucharystii uczestnicy uroczystości złożyli kwiaty przed kamieniem z tablicą poświęconą żołnierzom Kedywu KG AK „Pegaz” w al. Ujazdowskich, w miejscu wykonania wyroku.
Kim był Franz Kutschera
Franz Kutschera był Austriakiem, synem ogrodnika. Mimo młodego wieku (w chwili śmierci nie miał skończonych 40 lat) był prominentną postacią nazistowskich Niemiec. Po wcieleniu Austrii do III Rzeszy był politykiem NSDAP, a nawet posłem do Reichstagu. Został generałem SS,od jesieni 1943 roku komendantem SS i policji politycznej w okupowanej Warszawie. Chciał wbić klin między państwo podziemne i cywilną ludność Warszawy, dlatego wprowadził rządy bezwzględnego terroru. Organizował łapanki i publiczne egzekucje, które miały zastraszyć mieszkańców. Państwo Podziemne wydało na kata Warszawy wyrok śmierci. Jak przypomniał w komunikacie Urząd Do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, akcja „Kutschera” była najważniejszą zakończoną sukcesem akcją bojową wymierzoną w wysokiego funkcjonariusza niemieckiego aparatu terroru. Śmierć Kutschery przyniosła pozytywny skutek. Wprawdzie dzień po akcji, 2 lutego 1944 roku Niemcy rozstrzelali 100 zakładników, na miasto nałożono kontrybucję, okupantów sparaliżował strach. Publiczne egzekucje mające siać terror wśród ludności ustały do czasu Powstania Warszawskiego.
Zginął zbrodniarz, polegli bohaterowie
Wyrok śmierci na zbrodniarzu wykonali żołnierze oddziału specjalnego Kedywu Komendy Głównej AK „Pegaz”. Dowódcą akcji był Bronisław Pietraszewicz „Lot”. Uczestnikami: Stanisław Huskowski „Ali”, Zdzisław Poradzki „Kruszynka”, Michał Issajewicz „Miś”, Marian Senger „Cichy”, Henryk Humięcki „Olbrzym”. Zbigniew Gęsicki „Juno”, Bronisław Hellwig „Bruno”, Kazimierz Sott „Sokół”, Maria Stypułkowska-Chojecka „Kama”, Elżbieta Dziębowska „Dewajtis”, Anna Szarzyńska-Rewska „Hanka”. 1 lutego 1944 roku w Alejach Ujazdowskich w Warszawie dokonali brawuroowej akcji, w wyniku której zginął generał Kutschera i czterej niemieccy żołnierze. W walce i wskutek odniesionych ran poległo też czterech polskich uczestników akcji: Bronisław Pietraszewicz „Lot”, Marian Senger „Cichy”, Zbigniew Gęsicki „Juno” i Kazimierz Sott „Sokół”. W czwartek 1 lutego 2024 roku minnęło 80 lat od słynnej akcji. Organizatorami uroczystości były Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych wraz ze Społecznym Komitetem Opieki nad Grobami Poległych Żołnierzy Batalionu „Zośka” i „Parasol” oraz synami Marii Stypułkowskiej – Chojeckiej „Kamy”.
(źródło: wł, UDSKiOR mat. pras.)