wtorek, 19 marca, 2024

Od Rzezi Pragi do niepodległości

I Rzeczpospolita skończyła się wraz z Rzezi Pragi. Walka o niepodległość zaczęła zaraz potem. Legiony we Włoszech i powstanie Mazurka Dąbrowskiego, wojny napoleońskie, Księstwo Warszawskie. Po jego upadku – Królestwo Polskie podlegle carowi, formalnie królowi. Ale konstytucja nie była przestrzegana. Wiec w latach 1830-31 Polacy zorganizowali powstanie listopadowe. Potem było powstanie krakowskie 1846, Wiosna Ludów 1848. Powstanie styczniowe 1863-64. Następnie wiele nurtów politycznych dążących do niepodległości, we wszystkich zaborach i na emigracji. W czasie I wojny światowej nurtami tymi były zorientowany na Austrie – najsłabszego zaborcę – nurt niepodległościowy Józefa Piłsudskiego. Zorientowany na Rosje był z kolei nurt narodowej demokracji Romana Dmowskiego. Obaj przywódcy mieli racje – Piłsudski miał świadomość, ze w oparciu o słabszego zaborcę łatwiej odbuduje podwaliny państwa. Dmowski słusznie przewidywał, ze Rosja będzie wśród państw zwycięskich. Ostatecznie Rosja faktycznie była wśród państw zwycięskich. Ale pogrążyła się w chaosie rewolucyjnym. 11 listopada 1918 roku Rada Regencyjna Królestwa Polskiego przekazała władze Jozefowi Piłsudskiemu, który dzień wcześniej przyjechał do Warszawy z Magdeburga. Państwo musiało swoje granice jeszcze wywalczyć. Powstanie Wielkopolskie wybuchło 27  grudnia 1918 roku. Na Śląsku powstania były trzy. O ziemie wschodnie toczyło nowe państwo walki z Ukraińcami (Orlęta Lwowskie), potem ramie w ramie z niedawnym wrogiem Polacy stawiali czoło nawale bolszewickiej, zwyciężając w wojnie 1920-21.

(Materiał archiwalny, przypominamy w ramach  cyklu z archiwum Telegrafu)

REKLAMA

NAJCZĘŚCIEJ CZYTANE

WIĘCEJ

WIĘCEJ W TELEGRAFIE

- Advertisement -spot_img