Sprawa, w której chłopak zabił babcię i został na wolności, a potem ukradł telefon i trafił za kraty, najlepiej pokazuje patologię instytucji tymczasowego aresztowania w Polsce.
O instytucji tymczasowego aresztowania pisaliśmy niedawno. Przypomnijmy, że jak wynika z danych Warsaw Enterprise Institute sądy zbyt często orzekają areszty, a prokuratura zbyt często nie wnioskuje. Areszt powinien być orzekany tylko w przypadku groźnych przestępstw, jak zabójstwa, gwałty, rozboje. Tym bardziej szokuje decyzja sądu, który nie aresztował chłopaka podejrzanego o zabicie babci. Uznał, że dozór wystarczy. Wystarczyło niewiele czasu, by 20-latek znów dał o sobie znać kradnąc telefon. Tym razem sąd nie był pobłażliwy. Aresztował morderczego wnuczka na trzy miesiące. Tak, tak, zaraz ktoś powie – normalna rzecz. Chłopak zabił, dostał szansę, ale potem zrobił błąd, ukradł, trafił już za kraty niby racja. Ale… Instytucja tymczasowego aresztowania ma podstawowy cel – ochronę społeczeństwa przed bandytami. Wymierzenie sprawiedliwości, trwałe odizolowanie sprawcy przestępstwa, resocjalizacja – to rola kary.
Dożywocie za zabójstwo karze, ale i chroni
A więc np. dożywocie za zabójstwo nie tylko karze, ale odizolowuje bandytę od ludzi. W przypadku drobnych przestępstw, areszt nie musi być konieczny. Stąd teza o nadużywaniu tego środka. Jeśli ktoś odpowiada za drobne przestępstwo, spokojnie może odpowiadać z wolnej stopy. Sąd najwyżej potem decyduje o grzywnie, zawiasach, paru miesiącach bądź roku więzienia. Mówimy o drobnych przestępstwach. Ale zabójstwo nie jest drobnym przestępstwem. Jak ktoś jest podejrzany o paserstwo, czyli np. świadome kupowanie kradzionej biżuterii, czy książek, nie stwarza wielkiego zagrożenia dla innych. Jednak osobnik podejrzany o to, że wyrzucił z okna na dziewiątym piętrze własną babcię, takie zagrożenie stanowić już może. Dlatego działanie sądu w sprawie 20-latka, podejrzanego właśnie o taki czyn, jest zupełnie niezrozumiałe i absurdalne. Szczególnie w zderzeniu z kolejnym czynem chłopaka. Tylko dowodzi, że instytucja tymczasowego aresztowania wymaga zmian. Np. wprowadzenia twardej zasady, że w przypadku zabójstwa areszt jest automatyczny, a np. alimentów z automatu odpowiada się z wolnej stopy.