O 18.00 podporucznik Piotr Wysocki wszedł na zajęcia taktyki w Szkole Podchorążych w Warszawie. Przerwał zajęcia, wygłosił płomienną mowę. Podchorążowie wybiegli na miasto. Zaatakowali Belweder. Buntownicy wspólnie z mieszkańcami zajęli arsenał. 29 listopada mija 191 lat od wybuchu Powstania Listopadowego. Jednego z najważniejszych zrywów niepodległościowych w historii Polski.
W roku 1795 I Rzeczpospolita przestała istnieć. Ziemie dawnego wielkiego państwa podzielili miedzy siebie Rosja (tereny dzisiejszej Białorusi, Ukrainy, Litwy), Austria (Galicja z Krakowem i Lwowem, cala Małopolska z Kielcami), Prusy (Wielkopolska, Pomorze, Mazowsze z Warszawa). W okresie wojen napoleońskich państwo polskie (w okrojonej wersji) odżyło w postaci Księstwa Warszawskiego. Po upadku Napoleona i Kongresie Wiedeńskim granice Europy zostały ustalone na nowo.
Europa po kongresie
Pomorze i Wielkopolska trafiły pod panowanie Prus. Litwa, Białoruś, Ukraina pod panowanie Rosji, Galicja z Lwowem pod panowanie Austrii. Kraków i okolice stworzyły Rzeczpospolita Krakowska. Zaś na terenie części Księstwa Warszawskiego car, na mocy postanowień Kongresu Wiedeńskiego utworzył kadłubowe Królestwo Polskie. Aleksander I został królem Polski. kadłubowe państewko otrzymało konstytucje, jak na tamte czasy bardzo nowoczesna i z punktu widzenia Polski korzystna. Niestety, jej postanowienia nie były przestrzegane. Powoli, stopniowo, kolejne prawa Polaków były łamane, środowiska patriotyczne prześladowane. Car nie dotrzymał tez obietnicy powiększenia terytorium Królestwa o ziemie na Wschodzie.
W roku 1830 sytuacja była bardzo napięta. 29 listopada około godziny 18:00 podporucznik Piotr Wysocki wszedł do Szkoły Podchorążych Piechoty w Łazienkach. Przerwał zajęcia z taktyki wojskowej, przemówił do podchorążych (uczniów szkoły oficerskiej – red.). Wygłosił słynne przemówienie: „Polacy! Wybiła godzina zemsty. Dziś umrzeć lub zwyciężyć potrzeba! Idźmy, a piersi wasze niech będą Termopilami dla wrogów”. Podchorążowie wyszli ze szkoły na miejsce zbiórki – pod pomnik króla Jana III Sobieskiego.
Atak na Belweder
Spiskowcy zaatakowali Belweder – rezydencję wielkiego księcia Konstantego (namiestnika królestwa). Powstańcy zdobyli wówczas Arsenał. W pierwszych miesiącach ukształtowały się władze powstańcze, Polacy zdetronizowali cara Mikołaja I z funkcji króla Polski. W styczniu zaczęła się wojna polsko-rosyjska. Jednym z jej najkrwawszych epizodów była bitwa o Olszynkę Grochowską. Powstanie ostatecznie upadło w październiku. Za koniec uznaje się upadek twierdzy Modlin (9 października 1831 roku) i twierdzy Zamość (21 października 1831 roku). Przyczyna klęski była przewaga militarna Rosji, ale tez brak międzynarodowego wsparcia dla sprawy polskiej, a przede wszystkim postawa dowódców, którzy nie wierzyli w zwycięstwo. W wyniku klęski jeszcze bardziej osłabło znaczenie Polski. Skutkami klęski była wielka emigracja – kraj opuściło kilkanaście tysięcy ludzi. Część trafiła na Sybir. Polskie dzieci Rosjanie wcielali do armii, do oddziałów tzw. kantonistów. Krótkotrwałym skutkiem wojny była przywleczona do Polski cholera, która dziesiątkowała tez polska ludność.
Istotny element kulturotwórczy
Były tez inne skutki, długotrwale. Zwiększenie skali rusyfikacji, likwidacja polskiego szkolnictwa wyższego. Rosjanie zyskali też uzasadnienie dla łamania ustaleń Kongresu Wiedeńskiego. Twierdzili, że robią to, bo Polacy to awanturnicy, którzy wywołali Powstanie przeciwko prawowitej władzy. Samo Powstanie stało się tez jednak bardzo ważnym elementem kulturotwórczym, istotnym punktem odniesienia dla twórców polskiego romantyzmu. Historycy w ocenie samego aktu są podzieleni. Są opinie, że akt nie miał sensu, bo można było uzyskać więcej prowadząc grę w ramach działającego, autonomicznego (choć mocno ograniczanego) bytu, jakim było Królestwo Polskie. Nie brak także głosów, że Powstanie miało szanse powodzenia, zawinili konkretni ludzie. Bez wątpienia było jednak jednym z najistotniejszych zrywów niepodległościowych w historii Polski.