20 tysięcy zamordowanych – kobiet, starców i dzieci. Żołdacy Aleksandra Suworowa nie mieli żadnej litości. Rzeź Pragi, 4 listopada 1794 roku zakończyła ostatnią bitwę powstania kościuszkowskiego. Była symbolicznym i ostatecznym końcem I Rzeczypospolitej.
Krótki szturm zamiast długiego oblężenia, kilka godzin zaciekłych walk, a potem klęska i krwawa rzeź. 227 lat temu na polach Pragi rozegrał się ostatni akt I Rzeczypospolitej. Z rąk siepaczy zginęło prawie 20 tysięcy mieszkańców Pragi. Wieść o terrorze przyniosła skutek – Warszawa lewobrzeżna poddała się. A I Rzeczpospolita przestała istnieć i na 123 lata zniknęła z mapy świata.
Próba ratunku Rzeczypospolitej
Po pierwszym rozbiorze próbą ratowania I Rzeczypospolitej była uchwalona w 1791 roku Konstytucja 3 Maja, jednak wojna polsko-rosyjska skończyła się klęską Polski i drugim rozbiorem. W roku 1794 wybuchło powstanie kościuszkowskie (insurekcja kościuszkowska) – ostatnia, rozpaczliwa próba ratowania I Rzeczypospolitej. Po pierwszych sukcesach, jesienią wojska powstańcze znalazły się w trudnej sytuacji. 10 października, 1794 roku pod Maciejowicami wojska polskie, dowodzone przez naczelnika Tadeusza Kościuszkę poniosły klęskę w walce z Rosjanami. Wynik bitwy mógł być inny, ale generał popełnił błąd zbyt późno wzywając na odsiecz oddziały generała Adama Ponińskiego.
Po latach przez długi czas Poniński był oskarżany (także przez samego Kościuszkę) o doprowadzenie do klęski, przez niektórych wręcz o zdradę. Ale z zarzutów został uniewinniony. Po bitwie ranny Kościuszko trafił do niewoli. A 2 listopada wojska rosyjskie i pruskie stanęły na przedpolach Pragi. Po stronie przeciwników stało 30 tysięcy żołnierzy pruskich i rosyjskich. Połączonymi siłami dowodził rosyjski generał Aleksander Suworow. Po drugiej stronie było 14 tysięcy żołnierzy polskich dowodzonych przez generała Józefa Zajączka. Polacy spodziewali się długiego oblężenia i do niego się przygotowywali. Suworow miał inny, iście szatański plan.
Błyskawiczny szturm zamiast oblężenia
Był 4 listopada, godzina 5.00 rano. Zaczął się szturm. Rosjanie uformowani w siedem kolumn rozpoczęli zaatakowali sypkie szańce Pragi, kierując główny impet uderzenia na północną część umocnień, bronioną przez oddziały dowodzone przez gen. Jakuba Jasińskiego. Walka była bardzo zacięta, jednak Rosjanie i Prusacy przełamali opór, skierowali się w kierunku mostu łyżwowego łączącego Pragę z lewobrzeżną Warszawą. Po drodze rozbili Pułk Lekkokonny Starozakonny dowodzony przez Berka Joselewicza, większość żołnierzy poległa. Generał Zajączek, lekko ranny w rękę szybko wycofał się na lewy brzeg Wisły. Podczas ucieczki zniszczył most. W bitwie polegli między innymi poseł na Sejm Wielki Tadeusz Korsak i generał Jakub Jasiński (ich grób znajduje się na cmentarzu Kamionowskim), generał Paweł Jerzy Grabowski. Po stronie polskiej zginęło 6000 żołnierzy. Wojska rosyjskie i niemieckie wtargnęły na Pragę. Bitwa była skończona. Zaczęła się rzeź.
Bestialski mord na mieszkańcach
Na terenie Pragi doszło do niewyobrażalnego bestialstwa i mordu. Oprawcy Suworowa zabijali wszystkich – mężczyzn, kobiety, starców i dzieci. W wyniku kilkugodzinnej fali mordów życie straciło nawet 20 tysięcy ludzi. Suworow w pewnym momencie nakazał przerzucić nad Wisłą wąską kładkę, przez którą na lewy brzeg mogły przedostać się resztki ocalonych. Zanieśli przerażające wieści o rzezi. Terror przyniósł skutek. Warszawa się poddała. Bitwa o Pragę była ostatnim aktem Powstania Kościuszkowskiego i ostatnią bitwą I Rzeczypospolitej. Symbolicznym końcem potężnego niegdyś państwa. Krwawa rzeź do Powstania Warszawskiego była chyba najtragiczniejszym zdarzeniem w historii stolicy. W roku 1795 Austria Prusy i Rosja podpisały III Rozbiór Rzeczypospolitej, która zniknęła z mapy świata. Warszawa i Praga do 1807 roku znalazły się w zaborze pruskim. W latach 1807-1812 była Warszawa stolicą Księstwa Warszawskiego, od 1815 stolicą Królestwa Polskiego, należącego do Imperium Rosyjskiego.