piątek, 29 marca, 2024

Godzina policyjna, wyłączone telefony, internowania. STAN WOJENNY w Polsce

Ten niedzielny poranek przeszedł do historii. Po włączeniu telewizyjnych odbiorników zamiast lubianego programu dla dzieci Teleranek na ekranie pojawił się generał z obwieszczeniem o ukonstytuowaniu się Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego. I wprowadzeniu przez WRON stanu wojennego na terenie całego kraju. O północy, z 12 na 13 grudnia 1981 roku rządząca Polską junta wojskowa, przez sąd uznana za związek przestępczy o charakterze zbrojnym wypowiedziała wojnę narodowi. Internowani zostali najważniejsi działacze Solidarności, która została zdelegalizowana. Wprowadzono godzinę milicyjną. Pochłonął wiele ofiar – masakry w Kopalni Wujek i Manifest Lipcowy, zabitych skrytobójczo przez specjalne służby, wreszcie osób które umarły dlatego, że w wyniku zablokowania połączeń telefonicznych nie można było wezwać do nich pomocy medycznej. Minęło właśnie 39 lat od tamtych tragicznych wydarzeń.


Wprowadzenie stanu wojennego – przejazd kolumny wojsk z garnizonu w Sulechowie ulic¹ Œwierczewskiego (obecnie Senatorska) w Zb¹szyniu. Zdjêcie wykonane w godzinach przedpo³udniowych z okna mieszkania prywatnego autora.
Fot. Grzegorz ¯o³nierkiewicz, zbiory Oœrodka KARTA
[stan wojenny, wojsko, ulica, czo³gi, uzbrojenie]

 

Był siarczysty mróz. Od ponad roku w Polsce trwał tzw. karnawał Solidarności. Niezwykły czas, gdy podczas strajków w lipcu i sierpniu 1980 roku robotnicy wywalczyli możliwość powołania związku zawodowego Solidarność. Ale nie tylko to było osiągnięciem tamtego czasu. Zelżała cenzura, pozwolono na radiowe Msze Święte, postulaty swobód obywatelskich były coraz bardziej żywe. Solidarność domagała się wolnych wyborów, a była też druga SOLIDARNOŚĆ – ta zwyczajna, między ludzka. Bodaj po raz pierwszy w historii Polacy umieli ze sobą rozmawiać. Tak po prostu, jak „Polak z Polakiem”. „Ludzie, którzy poczuli, że są teraz wreszcie u siebie” – śpiewał bard Maciej Pietrzyk w uwiecznionej w filmie Andrzeja Wajdy „Człowiek z żelaza” „Piosence dla córki”. Scenariuszy było wiele. Jedni wieszczyli sowiecką interwencję, która przerwie karnawał tak, jak zdławiła węgierskie powstanie w roku 1956 czy Praską Wiosnę w roku 1968. Inni byli zdania, że wreszcie jest szansa jeśli nie na niepodległość i obalenie reżimu, to chociaż na dalsze łagodzenie. Niestety, równolegle z pewnym łagodzeniem reżimu postępował kryzys ekonomiczny, który potęgował jedynie zmęczenie i zniechęcenie społeczeństwa. Brak towaru w sklepach, nędza. Właśnie wtedy zapadła decyzja o siłowym rozstrzygnięciu sprawy. Jak wynika z dostępnych akt generał Jaruzelski informował o planach stanu wojennego towarzyszy w Moskwie. Prosił o interwencję, jeśli się nie uda, ci jednak jednoznacznie powiedzieli, że nie będą interweniować. „Nie był potrzebny żaden sąsiad, rodzimej dosyć jest kanalii, by wytłumaczyć nam na zawsze, że nie jesteśmy w Portugalii. Żeby pokazać nam raz jeszcze, że może Polak, do Polaków, że nie jesteśmy w Portugalii, że to nie rewolucja kwiatów” – pisał Jan Krzysztof Kelus.  Miał rację. Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego wprowadziła stan wojenny w nocy, z 12 na 13 grudnia 1981 roku.  Zawieszono wydawania gazet, z wyjątkiem rządowych „Trybuny Ludu” i „Żołnierza Wolności”.  W całym kraju wyłączone zostały telefony. Wielu działaczy Solidarności zostało zatrzymanych i przewiezionych do obozów internowania. Wprowadzono godzinę milicyjną. Na ulicach pojawiły się patrole milicji i wojska. Funkcjonariusze i żołnierze ogrzewali się przy koksownikach (pierwsze miesiące stanu wojennego to potężny mróz). Milicja i wojsko pacyfikowały zakłady pracy, które zaprotestowały przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego. W wyniku pacyfikacji Kopalni Wujek na Śląsku zgięło 9 górników. Na PRL świat zachodni z prezydentem USA Ronaldem Reaganem na czele nałożył sankcje. Łącznie w trakcie stanu wojennego władze (w tym milicja, SB, wojsko) zamordowały około 40 osób, niewyjaśnionych śmierci było jednak 122, przy czym przynajmniej 88 potwierdzono jako zabitych przez władze. Nie do zliczenia są osoby, które zmarły w wyniku braku pomocy medycznej, spowodowanego wyłączeniem telefonów. Stan wojenny został zawieszony 31 grudnia 1982 roku, a zniesiony 22 lipca 1983 roku.

REKLAMA

NAJCZĘŚCIEJ CZYTANE

WIĘCEJ

WIĘCEJ W TELEGRAFIE

- Advertisement -spot_img