Był jednym z najwybitniejszych polskich dowódców podczas II wojny światowej, jego Czarna Dywizja, czyli Dywizja Pancerna na Zachodzie jest jednostką legendarną. Brała udział w inwazji w Normandii, przeszła szlak przez Francję, Belgię, Holandię i Niemcy. Mija 26 lat od śmierci dowódcy dywizji, generała Stanisława Maczka.
Gdy pod koniec wojny było już jasne, że Polska znajdzie się w sowieckiej strefie wpływów, jeden z brytyjskich dowódców miał zażartować: „najwyżej będzie pan rosyjskim generałem”. „To panu życzę, by został pan amerykańskim” – odparował generał Maczek, który wiedział o niechęci brytyjskiego dowódcy do Amerykanów. Na argument wracających do komunistycznej Polski, że „tylko krowa nie zmienia poglądów” odparł, że „krowa nigdy, świnia zawsze”. Generał Stanisław Maczek – świetny dowódca, uwielbiany przez swoich żołnierzy, zwycięzca w bitwach pod Falaise, zdobywca Bredy oraz niemieckiego Wilhelmshaven. Po wojnie pozbawiony w PRL polskiego obywatelstwa, mieszkał w Szkocji, gdzie nie mając uprawnień emerytalnych wykonywał zawód barmana. Dożył niepodległej Polski, zmarł 11 grudnia 1994 roku. W piątek, 11 grudnia, w 26. rocznicę śmierci generała, Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk wraz z Prezesem Stołecznego Środowiska 1. Polskiej Dywizji Pancernej mjr. Januszem Gołuchowskim upamiętni w Warszawie 26. rocznicę śmierci legendarnego dowódcy „Czarnej Dywizji”, gen. broni Stanisława Maczka. W południe minister Kasprzyk złoży kwiaty przed głazem pamięci gen. Maczka na warszawskim Skwerze 1. Dywizji Pancernej przy ul. Rybaki, odsłoniętym w 1992 roku z inicjatywy żyjących żołnierzy Generała w związku z 100. rocznicą Jego urodzin. Bezpośrednio po uroczystości na Podzamczu Szef UdSKiOR złoży wieniec przed pomnikiem 1. Dywizji Pancernej na placu Inwalidów 20 (godz. 12.30) – podaje UDSKiOR w informacji prasowej.
Stanisław Maczek urodził się 31 marca 1892 roku w Szczercu pod Lwowem. W latach 1910-1914 studiował filologię na Uniwersytecie Lwowskim. Podczas I wojny światowej walczył m.in. na froncie rosyjskim w Karpatach i froncie włoskim w Alpach. Maczek początkowo dowodził batalionem krośnieńskim przeznaczonym do odsieczy oblężonego Lwowa. Po wybuchu wojny polsko-bolszewickiej odtworzył swój batalion szturmowy i walczył z nim podczas obrony Lwowa. W 1938 r. otrzymał dowództwo 10. Brygady Kawalerii, pierwszej polskiej jednostki zmotoryzowanej stanowiącej zalążek sił pancernych. Podczas kampanii 1939 r. dowodzona przez Maczka jednostka zadała ciężkie straty niemieckiemu XXIII Korpusowi Pancernemu. Po wkroczeniu Armii Czerwonej Maczek został zmuszony wraz z jednostką do przekroczenia granicy Węgier, gdzie został internowany. Po kapitulacji Francji generał ukrywał się w Marsylii, a następnie przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie dołączył do organizowanych tam PSZ. Powierzono mu dowództwo nad 1. Dywizją Pancerną, która przeszła szlak bojowy przez Francję, Belgię, Holandię i Niemcy. W 1944 r. brała udział w inwazji sił alianckich w Normandii. Odegrała znaczącą rolę w bitwie pod Falaise, zamykając okrążenie wokół niemieckich 7. Armii i 5. Armii Pancernej w tzw. „kotle”. Uczestniczyła także w wyzwalaniu Bredy oraz w zdobyciu niemieckiego Wilhelmshaven. Po wojnie Maczek osiadł na stałe w Szkocji, a ponieważ nie przysługiwała mu emerytura, pracował m.in. jako barman. W 1946 r. pozbawiony został obywatelstwa polskiego, które zostało mu przywrócone w 1971 r. W 1990 r. otrzymał awans do stopnia generała broni, a w 1992 r. został kawalerem orderu Orła Białego. Na wniosek mieszkańców Bredy nadano mu honorowe obywatelstwo Holandii. Stanisław Maczek zmarł 11 grudnia 1994 r. w Edynburgu w wieku 102 lat. Zgodnie z Jego ostatnią wolą, spoczął na polskim cmentarzu wojennym w Bredzie, pośród swoich żołnierzy.
(źródło: NTW, mat. pras. UDSKiOR)