środa, 24 kwietnia, 2024

Dlaczego upadła Rzeczpospolita Szlachecka? Tylko dwa błędy ustrojowe

Jako przyczyny upadku I Rzeczpospolitej najczęściej wskazuje się fatalny ustrój. To uproszczenie. Po pierwsze,  czynników było znacznie więcej, także całkiem obiektywnych. Dwa – ustrój był bardzo specyficzny, jednak klasyczne błędy ustrojowe były dwa. I co więcej – ówcześni nasi antenaci nierzadko sami wskazywali na owe błędy. Pierwszym było osławione liberum veto. Czyli zasada jednomyślności. Oparta była na rozumowaniu, że nawet gdy wszystkich posłów ktoś przekupi, to „ostatni sprawiedliwy” zakrzyknie „nie pozwalam!” i wstrzyma  złe prawo. W efekcie zamiast wszystkich posłów, wystarczało przekupić jednego… Inną kwestią był wybór monarchy. Zła była nie sama elekcja (zresztą przed czasami elekcyjnymi także elekcje były, ale wybierano władcę spośród rodu Jagiellonów). Wolna elekcja powodowała nierzadko chaos. Szansą na jego przezwyciężenie i docelowo wprowadzenie dynastii był pomysł, by elekcja następcy odbywała się za życia monarchy (elekcja vivente rege). Nigdy nie został zrealizowany. (Az)

 

 

 

REKLAMA

NAJCZĘŚCIEJ CZYTANE

WIĘCEJ

WIĘCEJ W TELEGRAFIE

- Advertisement -spot_img